Օպերացիա «Շահող կտրոն»

ԿՏՐՈՒԿ ԱՐԳԵԼԱԿՈՒՄ
Այն, որ կառավարությունը որոշեց անցկացնել ՀԴՄ կտրոններով վիճակահանություն, որի արդյունքում պետք է ամսական 10 հազար հոգի շահող լիներ, կարծես թե իրականություն չի դառնում: Եվ երևի դա է պատճառը, որ ՀՀ պետեկամուտների կոմիտեն այլ միջոցներ է որոնում քաղաքացիների մոտ ՀԴՄ կտրոններ պահանջելու գործընթացը շարունակական դարձնելու համար, քանի որ այն մարման փուլում է գտնվում, իսկ դրա հետ միաժամանակ դժվարանալու են առևտրի ու ծառայությունների իրական դրամային ծավալների հայտնաբերմանն ուղղված ՊԵԿ-ի քայլերը:
Ինչևէ, Երևանի փողոցներում մեր անցկացրած փոքրիկ հարցախույզը ցույց տվեց, որ մարտյան վերջին խաղարկությունից հետո մարդիկ այնքան էլ շահագրգռված չեն ՀԴՄ կտրոններ պահանջելու, քանի որ, ինչպես նշեց հարցվածներից մեկը, միայն հունվար և փետրվար ամիսներին հավաքել է 400 ՀԴՄ կտրոն, սակայն նույնիսկ 5000 դրամ չի շահել և այժմ անտարբեր է, թե ՀԴՄ կտրոն կտա՞ն, թե՞ ոչ: Մեկ ուրիշն էլ նշեց, որ սկզբնական շրջանում, հակառակ ունեցած թերահավատությանը, թե ինչ-որ գումար կշահի, այնուամենայնիվ, ՀԴՄ կտրոն պահանջում էր, սակայն քանի որ շահում չի ունեցել և իր շրջապատում էլ չի հանդիպել մարդու, որը շահում ունենա, այնքան էլ չի հավատում խաղարկությանը:
Այս հանգամանքը կարծես թե հասկացել են նաև պետեկամուտների կոմիտեում: Պարզ է` միայն տուգանքներով հնարավոր չէ ապահովել ՀԴՄ-ների կանոնավոր շրջանառությունը, և առանց բնակչության օգնության դա կվերածվի միայն ձևական գործիքի: Եվ ահա, ՊԵԿ-ում որոշել են ներկայումս շահող կտրոնի բոնուսների խրախուսման փոխարեն կիրառել մեկ այլ մեխանիզմ, որը հիմնականում ուղղված է լինելու վիճակահանության արդյունքում չշահած կտրոնների տերերին: Ըստ այդմ, ենթադրվում է եռամսյակային կտրվածքով սահմանային որոշակի քանակությամբ և որոշակի ընդհանուր արժեք ունեցող կտրոնների համար վճարել բոնուս, որը կարող է լինել կտրոնների ընդհանուր գումարային արժեքից որոշակի տոկոս կամ ֆիքսված գումար: Քննարկվող մեկ այլ տարբերակով ՊԵԿ-ն առաջարկում է շահող համարել ոչ միայն ձախից աջ` 4,5,6,7,8, այլև աջից ձախ համընկնումները, ինչի շնորհիվ, ըստ ՊԵԿ-ի, երկու անգամ կավելանա շահողների թիվը: Այս դեպքում փոփոխության է ենթարկվելու նաև բոնուսի հաշվարկման կարգը: Մինչև 1000 դրամի դեպքում բոնուս չի հաշվարկվի, իսկ 1000-2000, 2000-4000, 4000-20000, 20000-50000 և 50 հազարից ավելի արժեք ընդգրկող կտրոնների համար բոնուսը կհաշվարկեն 20-ից մինչև 100 տոկոս:
Ինչևէ, պարզ է, որ իշխանությունների ձեռնարկած «Շահող կտրոն» գործողությունը կտրուկ արգելակվել է: Եվ դրա պատճառը, թերևս, 2 ամսվա կտրվածքով ընդամենը 890 շահողներն են, և հասարակությունը որոշակի թերահավատությամբ է մոտենում այս գործընթացին: Քանզի դժվար է հավատալ, որ հայտարարված ամսական 10 հազար շահողների փոխարեն գոնե երկու ամսվա կտրվածքով 2-3 հազար հոգի շահում չի ունեցել: Կամ առևտրի ծավալներն այնքան են կրճատվել, որ այդ շահող կտրոնները չեն իրացվում: Եվ թեև պետեկամուտների կոմիտեն հայտարարում է, որ սույն թվականի հունվար ամսի տվյալներով առևտրի ծավալը 9 մլրդ-ով ավելի է եղել, քան 2008-ի նույն ժամանակահատվածում, սակայն, պարզ է, որ ստվերային շրջանառության ծավալը ( խոսքը վերաբերում է խոշոր բիզնեսին) այնքան մեծ է եղել, որ այդքան գումար գոնե ավելացել է: Երևի «Շահող կտրոն» գործողությունը փրկելու միակ տարբերակը մեր հարևան Թուրքիայի օրինակին հետևելն է. ժամանակին այնտեղ ՀԴՄ կտրոններով առևտուրը խրախուսելու համար հենց տեղում գնորդին վերադարձնում էին գնումների ընդհանուր արժեքի 10 տոկոսը, և դրա արդյունքում այնտեղ արդեն այդ խնդիրը լուծված է:
Արտակ ՄԱՐԿՈՍՅԱՆ

Մեկնաբանություններ